ORAL HISTORY ARCHIVE
Name (Ονοματεπώνυμο): Zachariou Andri / Ζαχαρίου Άντρη
Sex (Φύλο): Female (Γυναίκα)
Year of Birth (Έτος Γέννησης): After (Μετά το) 1974
Place of Birth (Τόπος Γέννησης): Larnaka (Λάρνακα)
Nationality (Ιθαγένεια): Cypriot (Κυπριακή)
Community (Κοινότητα): Greek-Cypriot (Ελληνοκυπριακή)
Occupation (Επάγγελμα): Other (Άλλο)
Refugee (Πρόσφυγας): Yes (Ναι)
Language (Γλώσσα Καταγραφής): Greek (Ελληνική)
Related to Killed or Enclaved or Missing persons (Σχετίζεται με Σκοτωμένους ή Εγκλωβισμένους ή Αγνοούμενους): Yes (Ναι)
Serving the army in some capacity at the time (Υπηρετούσε στο στρατό με κάποια ιδιότητα κατά την περίοδο εκείνη): No (Όχι)
Lived in Refugee Camp (Έζησε σε Προσφυγικό Καταυλισμό): No (Όχι)
Νικολέττα Χριστοδούλου: Θα ήθελα να μου πεις τι ξέρεις για όσα συνέβησαν το 1974;
Άντρη Ζαχαρίου: ...Ήξερα από τη γιαγιά μου και τον παππού μου, από το σχολείο, αλλά [και] λόγω του ότι ...ο πατέρας ...και η μητέρα ...του πατέρα μου έμεναν στα κατεχόμενα. Λόγω του ότι ...είχαμε συγγενείς δικαιούμασταν να πηγαίνουμε, νομίζω μια φορά το μήνα, ...όταν οι άλλοι δεν μπορούσαν [ακόμα]…
ΝΧ: Ήταν εγκλωβισμένοι.
ΑΖ: Ναι. Για να πάμε ο πατέρας μου έπρεπε να συμπληρώσει ένα έντυπο ...στη Λευκωσία και μετά έπαιρνες ταξί [από] εκεί. ...Στοίχιζε για να πας. ...Ήταν 60 λίρες να πας και 60 λίρες για να έρθεις αν θυμάμαι καλά.
ΝΧ: Το ταξί ήταν της Κυπριακής Δημοκρατίας;
ΑΖ: Όχι ήταν ...Τούρκων...
ΝΧ: Πόσο χρόνων ήσουν την πρώτη φορά που πήγες;
ΑΖ: Νομίζω 8; Ήμουν αρκετά μικρή. Θυμάμαι όταν πηγαίναμε ελέγχαν... τα πράγματά μας, δεν δικαιούμασταν να πάρουμε φωτογραφική μαζί μας. Αλλά... πήγαινα λόγω του ότι ήθελα να βλέπω τον παππού μου και τη γιαγιά μου.
ΝΧ: Πώς ένιωθες που εσύ μπορούσες να πηγαίνεις, αλλά άλλοι, ίσως οι συμμαθητές σου ή άλλα παιδάκια της ηλικίας σου, δεν μπορούσαν. Το συζητούσατε ή σε ρωτούσαν γι’ αυτό;
ΑΖ: ...Όποτε ήταν να πάω ήξεραν ότι τη Δευτέρα δεν θα πήγαινα σχολείο γιατί δικαιούμασταν 3 μέρες. ...Πηγαίναμε το Σάββατο το πρωί και ερχόμασταν τη Δευτέρα. Τους μιλούσα πάντα, άμα με ρωτούσαν κάτι ή σε γιορτές που κάναμε για τα κατεχόμενα. Θυμάμαι μια φορά ζήτησαν ...να μιλήσω για το πώς ένιωθα όταν πήγαινα και ...κάποιες φορές καταφέρναμε και παίρναμε φωτογραφική και τους έδειχνα κάποιες φωτογραφίες που βγάζαμε.
ΝΧ: Σε ποιο χωριό ήταν;
ΑΖ: Στην Αγία Τριάδα, ...στην επαρχία Καρπασίας...
ΝΧ: Η πρώτη φορά που είδες τον παππού και τη γιαγιά σου ήταν όταν ήσουν περίπου 8 χρόνων;
ΑΖ: Όχι, έρχονταν και εκείνοι από εδώ, [το] δικαιούνταν. Απλά νομίζω αρχικά εμείς δεν δικαιούμασταν να πηγαίνουμε. Θυμάμαι ότι εγώ ...[ήμουν περίπου] 8 χρονών [όταν] πήγα...
ΝΧ: Θυμάσαι πώς ένιωσες την πρώτη φορά που θα πήγαινες; Ένιωθες φόβο ή αγωνία για να δεις πώς είναι; Ήθελες να δεις τον τόπο; Ή ίσως η προσοχή σου ήταν περισσότερο εστιασμένη στο να δεις τον παππού σου και την γιαγιά σου;
ΑΖ: ...Ένιωθα περίεργα γιατί η διαδρομή για να πας ήταν αρκετή ώρα και ...δεν υπήρχε κάτι το ωραίο. Ήταν όλα ερημωμένα. Θυμάμαι τη σημαία που περνούσαμε από τη Λευκωσία για να πάμε. Και όταν πηγαίναμε ...σταματούσαμε σ’ ένα χωριό, νομίζω [στο] Λεονάρισσο, αλλά δεν θυμάμαι αν σίγουρα είναι τούτο... [Εκεί] ήταν η αστυνομία και δίναμε κι εκεί κάποια στοιχεία. ...Κοντά υπήρχε μια εκκλησία, νομίζω του Αγίου Δημητρίου. ...Ο σταυρός ήταν κομμένος και το χρησιμοποιούσαν για ζώα. ...Απ’ ό,τι μου έλεγε η μητέρα μου και ο πατέρας μου ...ήταν πολύ ωραία εκκλησία και έκαναν γιορτές εκεί... Ήταν όλα ερειπωμένα. ...Στο χωριό θυμάμαι πηγαίναμε συνήθως Χριστούγεννα ή Πάσχα για να είμαστε κοντά στον παππού και στη γιαγιά. Δεν είχαν εκκλησία κάθε εβδομάδα. Υπήρχε ένας ιερέας και για τα δύο τα χωριά, ...το Ριζοκάρπασο και την Αγία Τριάδα που είναι κοντά. Νομίζω είναι οι δύο περιοχές που έχει ακόμα εγκλωβισμένους. Ήταν όλοι... μεγάλης ηλικίας, δεν υπήρχαν νεαρά άτομα. Δεν υπήρχαν άλλα σπίτια κοντά ...στο σπίτι του πατέρα μου. ... Δεν υπήρχε πολύ φως, οι δρόμοι ήταν σκοτεινοί, αλλά τα σπίτια ήταν ωραία όπως ήταν φτιαγμένα. Το σπίτι τους ήταν ...πέτρινο, μέσα είχε το τζάκι που είχαν εκείνη την εποχή. Και πηγαίναμε οικογενειακά με τους συγγενείς μας από τη μεριά του πατέρα μου [και] βλέπαμε τον παππού και τη γιαγιά. ...Έχουν πεθάνει τώρα, αλλά η θεία του πατέρα μου είναι [ακόμα εκεί] και ο πατέρας μου πηγαίνει και την βλέπει κάθε βδομάδα. Εγώ έχω πάρα πολλά χρόνια να πάω. ...Πρώτα πήγαινα λόγω του ότι ήθελα να βλέπω τη γιαγιά μου. ...Ο παππούς μου πέθανε πριν πολλά χρόνια ενώ η γιαγιά μου, αν θυμάμαι καλά, πριν τρία χρόνια.
ΝΧ: Θυμάσαι κάποια πράγματα από αυτά που σου έλεγαν οι γονείς σου, ο παππούς σου ή η γιαγιά σου; Ίσως για το πώς περνούσαν εκεί ή γιατί συνέβησαν τα γεγονότα του ’74; Την ρωτούσες εσύ;
ΑΖ: ...Δεν θυμάμαι ακριβώς τι μου έλεγαν, [αλλά] θυμάμαι τι μου έλεγε ...η άλλη μου γιαγιά [από την πλευρά της μητέρας μου]. ...Η άλλη μου γιαγιά ήταν από τη Λιθράγκωμη. ...Πήγα και σ’ εκείνο το χωριό πριν ακόμα να δικαιούνται να πηγαίνουν [και] ...άλλοι. ...Το σπίτι της γιαγιάς μου, ...που ήταν στη Λιθράγκωμη, ήταν κοντά στην εκκλησία της Παναγίας της Κανακαριάς, η οποία ήταν πολύ γνωστή... Όταν επισκέφθηκα εκείνη την εκκλησία μου έκανε μεγάλη εντύπωση το ότι όλα τα ψηφιδωτά που υπήρχαν μέσα τα είχαν βγάλει και τα είχαν πουλήσει, ενώ απ’ ό,τι άκουσα ήταν πολύ ωραία διακοσμημένη. ...Τη χρησιμοποιούσαν για τα ζώα [και] ...τούτο ...το είδα και σε άλλες εκκλησίες που μας πήγαινε ο πατέρας μου. Όταν πηγαίναμε, όλες τις εκκλησίες τις χρησιμοποιούσαν για τα ζώα. ...Το άλλο που θυμάμαι όταν είχαμε πάει ...[στην] εκκλησία του Αγίου Φώτη, η οποία βρισκόταν κοντά σε κάποια χωράφια που είχε ο πατέρας μου. Θυμάμαι κάθε φορά που πηγαίναμε παίρναμε εικόνες γιατί δεν είχε τίποτε μέσα... Και όταν πηγαίναμε [την] άλλη φορά δεν υπήρχαν μέσα οι εικόνες. Τις έπαιρναν. Δεν ξέρω τι τις έκαναν, αλλά ...[έπαιρναν] τις εικόνες ...[από] μέσα. [Η γιαγιά στην Λιθράγκωμη] έμειναν μόνο δύο χρόνια και έφυγαν το ’76. Η γιαγιά μου [στην Αγία Τριάδα] έμεινε [μόνιμα]. ... Απ’ ό,τι μας έλεγε έστελναν τρόφιμα ...σε όλους κάθε εβδομάδα. Τους έφερναν ένα κασόνι μέσα στο οποίο υπήρχαν διάφορα τρόφιμα για να μπορούν να ζουν και τους έδιναν και κάποια λεφτά. ...Τους άρεσε πολύ απ’ ό,τι θυμάμαι. Η γιαγιά μου είχε πρόβλημα με την πλάτη της [και] δεν μπορούσε να μαγειρεύει οτιδήποτε και τα έκανε η θεία του πατέρα μου, η αδερφή του πατέρα του. Και θυμάμαι που έκαναν κουλουράκια, φλαούνες και τούτα ήταν πολύ ωραία διότι συμμετείχαμε κι εμείς... Ήταν ωραίο, επειδή υπήρχαν και φούρνοι, που ...είναι έξω... Και η θάλασσά τους είναι πάρα πολύ ωραία. ...Γνώρισα κάποιους ...Τουρκοκύπριους κοντά στο σπίτι της γιαγιά μου. ...Δεν είχα κάποιο πρόβλημα μαζί τους. ...Μιλούσαμε, ...ξέρουν πολύ καλά ελληνικά.
ΝΧ: Οπότε οι εγκλωβισμένοι συμβίωναν με Τουρκοκύπριους;
ΑΖ: ...Τώρα υπάρχουν ...οι Ελληνοκύπριοι, οι Τουρκοκύπριοι και οι έποικοι.
ΝΧ: Πώς ήταν οι σχέση τους με τους Τουρκοκύπριους; Είχες ρωτήσει; Σου είχαν αφηγηθεί πώς εξελίχθηκαν τα γεγονότα της εισβολής;
ΑΖ: ...Ρώτησα ...την άλλη [γιαγιά μου]. ...Η άλλη μου η γιαγιά κατάγονται από τη Λιθράγκωμη ...και μου είχε πει ότι σ’ εκείνο το χωριό ήταν μισοί-μισοί. Υπήρχαν και Τουρκοκύπριοι, όχι όμως έποικοι, και οι σχέσεις τους ήταν πάρα πολύ καλές. ... Όταν ήρθαν [στις ελεύθερες περιοχές] μου είπε ότι στο δικό τους το χωριό δεν είχαν πάει τα αεροπλάνα, απλά είχαν έρθει τα τεθωρακισμένα και τούρκικος στρατός ...για να δουν αν υπήρχαν ακόμα Κύπριοι στρατιώτες εκεί για να τους πάρουν. ...Όμως είχαν φύγει. Δεν τους είχαν προλάβει. Έμειναν εκεί εγκλωβισμένοι γύρω στα δύο χρόνια. ...Το σχολείο τους... ήταν κλειστό, το ίδιο και η εκκλησία... Τρόφιμα τους έστελνε νομίζω [ή] ο Ερυθρός Σταυρός ή τα Ηνωμένα Έθνη... Αλλά υπήρχαν και καταστήματα και μπορούσαν να... ψωνίσουν. Απ’ ό,τι μου είπε η γιαγιά μου ...κάποιο διάστημα... τους είχαν απαγορεύσει να κυκλοφορούν τη νύχτα λόγω του ότι αν... έφευγαν θα τους έπαιρναν τα σπίτια τους... Κι έτσι τις νύχτες ήταν αναγκασμένοι να... μένουν στο σπίτι τους. Τον παππού μου τον είχαν πιάσει αιχμάλωτο κι έτσι η γιαγιά μου έμεινε με τα πέντε της τα παιδιά... [στη Λιθράγκωμη]. ...Έμεινε εκεί και περίμεναν να δουν τι θα γίνει με τον παππού μου. Και μετά από κάμποσο καιρό, όταν είχε έρθει πίσω ο παππούς μου, ...αποφάσισαν ότι θα έφευγαν λόγω του ότι έπρεπε τα παιδιά τους να πάνε σχολείο. Αφού δεν υπήρχε σχολείο έπρεπε ...να φύγουν. Και έφυγαν από εκεί το ’76. Αλλά, μου είπε, για να φύγουν είχαν συμπληρώσει μια αίτηση, στην οποία [έλεγαν ότι] έφευγαν με τη δική τους θέληση, δεν τους έδιωχναν. Και παρέδωσαν το κλειδί του σπιτιού τους για να το πάρουν [και] να μείνουν μέσα Τούρκοι. Όταν πήγα... εγώ είδα το σπίτι μόνο απ’ έξω, δεν ήθελα να μπω... μέσα. Αλλά η μητέρα μου και η γιαγιά μου ...το είδαν [και] μέσα. ...Θυμάμαι την πρώτη φορά που πήγε η μήτερα μου πληγώθηκε πάρα πολύ γιατί το είχαν πολύ πιο καλά ...το σπίτι τους, ενώ όπως ...το είχαν τώρα ήταν άσχημα. ...Εγώ δεν είχα την επιθυμία να μπω μέσα. Δεν ήθελα, επειδή ήξερα ότι έμεναν έποικοι μέσα και δεν ήθελα να μπω... Προτιμούσα να το δω μόνο απ’ έξω. Δεν είχα την επιθυμία να πάω να το δω όπως κάποιοι άλλοι. Δεν ήθελα να μπω μέσα. Και τώρα ...αν μου πεις να ξαναπάω, πάλι δεν θέλω να μπω μέσα.
ΝΧ: Άφησαν όμως τους δικούς σου να μπουν μέσα.
ΑΖ: Ναι, αλλά δεν θυμάμαι αν ...τους άφηναν στην αρχή ή τους άφησαν μετά από κάποιες φορές που πήγαν. Αλλά μπήκαν μέσα, το είδαν πώς ήταν, αλλά δεν τους άρεσε όπως το διαμόρφωσαν. ...[Δεν είχε] καμία σχέση απ’ ό,τι το είχαν πρώτα και [τον] πληγώνει τον άλλο να βλέπει το σπίτι του κατεστραμμένο και ...να μένει άλλος μέσα στο σπίτι ...που ...έχτισες εσύ. Είναι πολύ άσχημο.
ΝΧ: Μου ανέφερες προηγουμένως ότι ο παππούς σου είχε αιχμαλωτιστεί.
ΑΖ: ...Μου είπε ότι αιχμαλωτίστηκε ...στη δεύτερη εισβολή. ...Όταν είχε έρθει ο τούρκικος στρατός βρίσκονταν όλοι στο καφενείο του χωριού τους. ...Τους είχαν πει ότι έπρεπε να φύγουν από το δικό τους το καφενείο [και] να πάνε σ’ ένα άλλο..., το οποίο το είχε κάποιος Τούρκος. ...Τους άφησαν εκεί δύο μέρες. ...Όταν είχαν περάσει έξι μέρες τους είχαν αφήσει να πάνε στο σπίτι τους [και] μετά τους είχαν πει ότι έπρεπε να ξαναπάνε πίσω σ’ εκείνο το καφενείο. ...Όμως είχαν έρθει κάποια αυτοκίνητα εκεί και τους είχαν πιάσει για να τους πάρουν στην Αμμόχωστο... Μετά ...την Αμμόχωστο ...τους είχαν μεταφέρει στη Λευκωσία, σε μια παράγκα η οποία ονομαζόταν «του Παυλίδη». Εκεί τους είχαν αφήσει ...[για] 15 μέρες. Τους έδιναν λίγο φαγητό, όχι πολύ, απλά για να επιβιώνουν. Και μετά είχε έρθει ο Ερυθρός Σταυρός εκεί και έγραψε τα ονόματά τους για να ξέρουν πόσοι αιχμάλωτοι είχαν πιαστεί εκείνη την περίοδο. ...Σ’ εκείνη την παράγκα «του Παυλίδη» έμεναν 600 άτομα, τα οποία ήταν από διάφορα χωριά. ...Τους είχαν μαζέψει και τους έφεραν όλους εκεί.
ΝΧ: Ήταν στρατιώτες ή πολίτες;
ΑΖ: ...Ο παππούς μου δεν ήταν στρατιώτης. Όσους ...ήταν στο καφενείο τους είχαν πάρει. ...Όταν ήταν εκεί ...μια μέρα τους είπαν να βγουν έξω και ...ήρθαν λεωφορεία ...να τους πάνε κάπου, ...δεν ήξεραν όμως πού ήταν. ...Απ’ ό,τι θυμάται ήταν αρκετή ώρα μέσα στο... λεωφορείο, αλλά τους είχαν δέσει τα χέρια και τα μάτια για να μην μπορούν να καταλάβουν πού πήγαιναν. ...Θυμάται όταν σταμάτησαν τα λεωφορεία είχαν μπει μέσα δύο άτομα τα οποία τους χτυπούσαν. Μετά εκείνα τα άτομα που τους χτυπούσαν είχαν κατέβει και τους πήγαν σ’ ένα άγνωστο μέρος. Εκεί τους κατέβασαν, ...τους άνοιξαν τα μάτια τους, αλλά τα χεριά τους δεν τους τα είχαν [λύσει]. ...Εκεί είδαν ότι βρίσκονταν σε μια αποβάθρα και υπήρχε ένα πλοίο εκεί, το οποίο μου είχε πει ονομαζόταν αποβατικό. ...Τους έβαλαν μέσα και τους πήραν στην Τουρκία, στην περιοχή Μερσίνα. Εκεί τους περίμεναν κάποια αυτοκίνητα και τους μετέφεραν στις φυλακές που υπήρχαν ...[στα] Άδανα. Εκεί έμειναν για 50 μέρες και μετά τους πήραν ...και τους πήγαν πίσω στη Μερσίνα για να επιστρέψουν πίσω στην Κύπρο. Είχε συμφωνηθεί νομίζω να κάνουν ανταλλαγή των αιχμαλώτων τους. ...Όταν είχαν έρθει πίσω, πήγαν στα χωριά τους με την οικογένειά τους, αλλά τους έβαλαν κάποιους όρους. ...Μου είπε ότι κάθε πρωί έπρεπε να πηγαίνουν σ’ ένα χώρο και να δίνουν... το παρόν... και στην αρχή δεν δικαιούνταν να πάνε σε γειτονικά χωριά ή στον κάμπο... Αλλά μετά, όταν πέρασε λίγος καιρός, αν ήθελαν να πάνε σε άλλο χωριό ή να κάνουν κάτι άλλο έπρεπε να πάνε να πάρουν άδεια. [Έπρεπε] να συμπληρώσουν κάτι σαν αίτηση ...για να δικαιούνται να πάνε. ...Το ’76 ...αποφάσισαν μαζί με τη γιαγιά μου, ...με δική τους ...απόφαση, να φύγουν από εκεί ...για να έρθουν στις ελεύθερες περιοχές για να μπορούν τα παιδιά τους να πάνε σχολείο. Μου είπαν ότι επέστρεψαν πίσω στις 19 του Οκτώβρη το 1976. Όταν ήρθαν έμεναν σε παράγκες, κοντά στην Ορόκλινη αν θυμάμαι καλά. Δηλαδή κοντά [στο σημείο που είναι] τώρα το σπίτι μου.
ΝΧ: Κατά τη διάρκεια της αιχμαλωσίας του παππού σου, τι έκανε η γιαγιά σου; Ήταν με τα πέντε παιδιά της;
ΑΖ: Ο ένας μου ο θείος ήταν στρατιώτης, άρα ήταν τα τέσσερα τα παιδιά μαζί της. Η μητέρα μου ήταν πάρα πολύ μικρή. ...Την ρώτησα [αλλά] δεν θυμάται και πολλά πράγματα. ...Απ’ ό,τι μου είπε η γιαγιά μου, επειδή ήταν μικρή, όταν... άκουγαν τα αεροπλάνα δεν συνειδητοποιούσε τι γινόταν και τους χαιρετούσε. ...Όμως περνούσαν καλά ...με τους Τουρκοκύπριους. Δεν είχαν πρόβλημα, απ’ ό,τι μου είπε. Ήταν φιλικοί... Και τούτο το είδα κι εγώ από τη δική μου προσωπική εμπειρία. ...Όταν είχαμε πάει, τα άτομα που γνώριζαν [από] ...την εποχή που ζούσαν [στην Λιθράγκωμη] ήταν πολύ φιλικοί, ...ήταν πολύ χαρούμενοι που τους ξανάβλεπαν. Και μαζί μας πάλι ήταν φιλικοί. ...Και το άλλο που θυμάμαι ...ένας που πήγαμε στο σπίτι του μιλούσε τόσο καλά ελληνικά που εγώ προσωπικά δεν το είχα καταλάβει ότι ήταν Τούρκος. Ξέρουν πάρα πολύ καλά ελληνικά. Περισσότερο κυπριακή διάλεκτο, αλλά μπορείς να συνεννοηθείς μαζί τους. ...
ΝΧ: Οι γονείς σου τι σου έλεγαν για το ’74;
ΑΖ: Ότι ...ήταν πολύ άσχημη περίοδος. Αν και ήταν μικροί καταλάβαιναν κάποια πράγματα. ...Ο πατέρας μου μου είπε ότι ...την ημέρα που είχαν έρθει τα αεροπλάνα ...στο δικό του το χωριό ...δεν πέρασαν απλά, όπως ...στο χωριό της μητέρας μου, ήταν πάρα πολύ κοντά. ...Εκείνη την ημέρα βρίσκονταν έξω στα χωράφια τους και απ’ ό,τι θυμόταν το πρώτο [τούρκικο] αεροπλάνο είχε πέσει ...στον Άγιο Θέρισο ...μέσα στη θάλασσα. ...Ήταν πολύ κοντά του.
ΝΧ: Ο πατέρας σου ήταν στα χωράφια. Αντιλήφθηκε τι γινόταν;
ΑΖ: Φαντάζομαι θα του το είπαν ...οι γονείς του τι γινόταν. Αλλά ο πατέρας μου ...έμεινε αρκετό καιρό στο δικό του το χωριό. Δεν είχαν φύγει. Απλά μετά έφυγε μαζί με τα αδέρφια του. Αλλά οι γονείς του έμειναν. Δεν ήθελαν να φύγουν. Και το άλλο που θυμάμαι [είναι ότι] ο παππούς μου και η γιαγιά μου ήταν τόσο πολύ συνδεδεμένοι με το χωριό τους που όταν έρχονταν για να μας δουν, ήθελαν να πάνε πίσω. Δεν μπορούσαν μακριά από το χωριό τους. Και είχαν την ελπίδα ότι κάποια μέρα θα πήγαιναν... πίσω τα παιδιά τους [και] θα έμεναν μαζί.
ΝΧ: Μου ανέφερες ότι ο πατέρας σου και τα αδέλφια του έφυγαν από την Αγία Τριάδα. Έζησαν κάποιο διάστημα ως εγκλωβισμένοι;
ΑΖ: ...Έμειναν αρκετό χρονικό διάστημα. Ο πατέρας μου νομίζω έφυγε όταν ήταν 23 χρονών. Έμεινε πάρα πολλά χρόνια.
ΝΧ: Σου έχει μιλήσει για την περίοδο που ήταν εγκλωβισμένος;
ΑΖ: Μας έλεγε κάποια πράματα. ...Εκείνη την εποχή ζούσαν πολύ άσχημα απ’ ό,τι μας έλεγε. Αλλά το αγαπά πάρα πολύ το χωριό του και ακόμα ελπίζει ότι κάποια μέρα θα ξαναπάει πίσω, γιατί είναι όλη τους η περιουσία και είναι πολύ συνδεδεμένος με το χωριό του. ...Πηγαίνει κάθε βδομάδα.
ΝΧ: Εσύ θα ήθελες να ζήσεις εκεί;
ΑΖ: Επειδή εγώ γεννήθηκα από εδώ, έζησα από εδώ, όπως είμαι τώρα δεν νιώθω [ότι] ...μπορώ να πάω να ζήσω σ’ εκείνη την περιοχή. Αλλά απ’ ό,τι μας έλεγαν ήταν πάρα πολύ ωραία πρώτα. ...Μετά που τους τα πήραν οι Τούρκοι τα χάλασαν όλα.
ΝΧ: Πώς θα ήθελες να ήταν η κατάσταση;
ΑΖ: Θα μου άρεσε να λυνόταν το Κυπριακό λόγω του ότι υπάρχουν πάρα πολλά άτομα, και ...πρώτος και κύριος ο πατέρας μου, ...[που] θέλει να πάει πίσω στο δικό του το χωριό. Εγώ νομίζω δεν θα... μπορούσα να ζήσω ...στα κατεχόμενα όπως είναι διαμορφωμένα τώρα, αλλά επειδή είναι επιθυμία των άλλων θα ...ήθελα να λύσουν το Κυπριακό. Αλλά πιστεύω ότι δεν θα τα καταφέρουν. Πέρασαν τόσα χρόνια και από τη στιγμή που δεν έκαναν κάτι, δεν νομίζω ότι μετά από 30 και περισσότερα χρόνια θα καταφέρουν να το λύσουν. Αλλά είναι κρίμα γιατί πεθαίνουν πάρα πολλά άτομα με την επιθυμία να πάνε πίσω στα σπίτια τους, στην περιουσία τους.
ΝΧ: Θα μπορούσες να ζήσεις με Τουρκοκύπριους;
ΑΖ: Νομίζω όχι.
ΝΧ: Θα ήθελες να τους γνωρίσεις όμως; Νιώθεις ότι δεν θέλεις γιατί ίσως τους φοβάσαι ή είσαι προκατειλημμένη ή απλά επειδή δεν τους ξέρεις καλά;
ΑΖ: Γνώρισα κάποια άτομα. Απλά νομίζω ότι δεν θα μπορώ να ζήσω μαζί τους. Όχι γιατί είχα άσχημες στιγμές μαζί τους, απλά δεν θέλω να ζήσω μαζί τους. Μπορεί όμως αν τους γνωρίσω καλύτερα να αλλάξω γνώμη. Αλλά τώρα δεν έχω την επιθυμία να ζήσω μαζί τους.
ΝΧ: Δεν έχεις φίλους Τουρκοκύπριους, δεν κάνεις παρέα;
ΑΖ: Ο πατέρας μου έχει και περνούν πάρα πολύ καλά. ...Έχει φίλους [τώρα] και είναι ...πολύ καλά άτομα. ...Ένας που μένει κοντά στο σπίτι τους ...μια μέρα έσωσε και τη ζωή της θείας του [πατέρα μου]. ...Αν δεν ήταν εκείνο το παιδί θα πέθαινε. ... Είχε πάθει κάτι. ...Επειδή κοντά στο σπίτι της δεν έχει άλλα σπίτια, είναι... απομακρυσμένο, το πιο κοντινό σπίτι είναι εκείνου του φίλου του πατέρα μου ...και κάθε μέρα ...πήγαινε να τη δει. Και μια μέρα επειδή δεν την είχε δει μπήκε μέσα στο σπίτι της για να δει τι είχε γίνει. ...Όταν την είδε ότι ήταν [πεσμένη] κάτω τηλεφώνησε και του πατέρα μου και στο ασθενοφόρο για να έρθει να την πάρουν. Άρα υπάρχουν... και πολύ καλά άτομα. ...Απλά εγώ δεν νιώθω ότι ...μπορώ να ζήσω μαζί τους, αλλά ο πατέρας μου περνά πολύ καλά μαζί τους.
ΝΧ: Νιώθεις ότι όλη τούτη η ιστορία επηρέασε και τη δική σου τη ζωή κατά κάποιο τρόπο; Η εισβολή, το ότι οι γονείς σου έπρεπε να φύγουν, η προσφυγιά, οι εγκλωβισμένοι;
ΑΖ: Ξέρω ότι πέρασαν πολύ άσχημα και ...ότι κάθε Χριστούγεννα και Πάσχα πήγαινα από κει. ...Επειδή ...το σπίτι της μιας γιαγιάς μου και της άλλης ήταν πολύ μακριά το ένα από το άλλο, το ένα στις ελεύθερες περιοχές το άλλο στα κατεχόμενα, δεν μπορούσα να είμαι και με τους δύο μαζί. ...Αυτό ήταν λίγο άσχημο γιατί ήταν κρίμα η γιαγιά μου και ο παππούς μου που ήταν στα κατεχόμενα να ήταν μόνοι τους τέτοιες μέρες, αλλά δεν είμασταν με την... οικογένεια της μητέρας μου.
ΝΧ: Ενώ ένιωθες ότι θα σου άρεσε να ήταν όλοι μαζί...
ΑΖ: Ενώ δεν γινόταν ποτέ αυτό.
ΝΧ: Το όνομά σου είναι από τη γιαγιά σου;
ΑΖ: Όχι. ... Το όνομα της αδερφής μου είναι από το όνομα της ...μιας ...γιαγιάς. ...Βασικά εγώ νιώθω και τυχερή γιατί θυμάμαι ότι στο δημοτικό μιλούσαμε πάρα πολύ για τα κατεχόμενα και ενώ οι άλλοι το είχαν μόνο στο θεωρητικό, εγώ είχα την ευχέρεια να τα δω από κοντά. ...Άρα τούτο ...ήταν ένα ωραίο αίσθημα, να ξέρεις κάποια πράγματα περισσότερα από τους άλλους και να μπορείς να τους τα πεις. ...Και θυμάμαι όλοι ήταν προσηλωμένοι όταν τους έλεγα που πήγαινα. ...Υπάρχουν πάρα πολύ ωραίες περιοχές και η θάλασσά τους είναι πάρα πολύ ωραία. Θυμάμαι που πηγαίναμε το καλοκαίρι [και] πάντα ο πατέρας μου μας έπαιρνε στη θάλασσα σε μια περιοχή στην οποία τώρα έχτισαν λιμάνι. ...Νομίζω ...αν δεν είναι η περιοχή της Αγίας Τριάδας είναι κοντά. Και ...πιστεύω ότι από τη στιγμή που ξεκίνησαν ...να χρησιμοποιούν περισσότερο εκείνες τις περιοχές με το να χτίσουν λιμάνι δεν νομίζω [ότι] θα γίνει κάτι ...να λυθεί το Κυπριακό. Δεν θα είχα πρόβλημα να λυθεί το Κυπριακό γιατί όποιος ήθελε ...θα πήγαινε πίσω και επειδή είναι επιθυμία πολλών δεν θα με πείραζε να... εκπληρωνόταν η επιθυμία τους.
ΝΧ: Με ποιους όρους θα ήθελες να λυθεί το Κυπριακό; Να παραμείνει ως έχει και απλά να πούμε λύθηκε; Τι σημαίνει για σένα να λυθεί;
ΑΖ: Δεν θα μου άρεσε να μου πουν ότι... πρέπει να φύγω από σπίτι μου ...για να λυθεί το Κυπριακό. Θα μου άρεσε να έλεγαν ...όποιοι θέλουν, με τη δική τους θέληση, να πάνε πίσω στα δικά τους τα χωριά... [και] όσοι δεν θέλουν να μείνουν στις ελεύθερες περιοχές.
ΝΧ: Μένατε σε συνοικισμό; Είναι διαφορετικό από το να μένεις σε συνοικισμό αντί κάπου άλλου;
ΑΖ: Ναι, στην Ορόκλινη. ...Είναι το ίδιο πράγμα, απλά όλα τα άτομα τα οποία είναι πρόσφυγες είμαστε κοντά. ...Νομίζω τους έδωσαν συγκεκριμένα χωράφια για να μπορούν να χτίσουν σπίτι, επειδή όταν ήρθαν στις ελεύθερες περιοχές δεν είχαν καθόλου περιουσία. ...Όλη τους η περιουσία ήταν στα κατεχόμενα την οποία δεν μπορούσαν να εκμεταλλευτούν. Και το άλλο που γίνεται, [δηλαδή] να πουλούν οι Τούρκοι τα χωράφια των προσφύγων, ...νομίζω είναι αδικία. Είναι αδικία γιατί ο άλλος αφιέρωσε ένα σημαντικό κομμάτι της ζωής του για να κάνει εκείνη την περιουσία και την πήραν άλλοι και την χρησιμοποιούν για δικό τους όφελος.
ΝΧ: Ζεις σε συνοικισμό που είναι προσφυγικός ή αυτοστέγαση, δηλαδή σας έδωσαν οικόπεδο να χτίσετε;
ΑΖ: [Είναι] αυτοστέγαση.
ΝΧ: Νιώθεις να υπάρχει κάποια διάκριση ανάμεσα σε αυτούς που μένουν στην αυτοστέγαση και άλλους που δεν είναι…
ΑΖ: ...Όχι, δεν έχουμε κανένα πρόβλημα, είμαστε όλοι εντάξει μεταξύ μας. Απλά είναι ωραίο το ότι ...τους έδωσαν το χωράφι και στο πίσω μέρος είναι το σπίτι της γιαγιάς μου και μπροστά είναι το δικό μας το σπίτι και είναι ωραίο που ...μένουμε μαζί με τον παππού και τη γιαγιά. Και στη δική μου τη γειτονιά είναι όλοι συγγενείς της μητέρας μου. ...Είναι ωραία, είμαστε όλοι μαζί, δεν έχω κάποιο πρόβλημα.
ΝΧ: Ούτε στο σχολείο...
ΑΖ: Όχι, δεν είχαμε πρόβλημα.
ΝΧ: Ωραία. Ευχαριστώ.