ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ
ΚΑΙ ΟΡΓΑΝΟΓΡΑΜΜΑ

Το παιδαγωγικό πλαίσιο το οποίο διέπει τον σχεδιασμό, την ανάπτυξη και την εφαρμογή των εξ αποστάσεως προγραμμάτων σπουδών/μαθημάτων, αναπτύχθηκε λαμβάνοντας υπόψη τις σύγχρονες διεθνείς τάσεις και ερευνητικές εξελίξεις σχετικά με τον τρόπο σχεδιασμού και παράδοσης των προγραμμάτων εξ αποστάσεως μάθησης, και τις απαιτήσεις του Φορέα Διασφάλισης και Πιστοποίησης της Ποιότητας της Ανώτερης Εκπαίδευσης (ΔΙΠΑΕ) και του Κυπριακού Συμβουλίου Αναγνώρισης Τίτλων Σπουδών (ΚΥ.Σ.Α.Τ.Σ.) όσον αφορά τη διαπίστευση των προγραμμάτων εξ αποστάσεως εκπαίδευσης και τις αναγνωρίσεις πτυχίων που χορηγούνται από τέτοια προγράμματα.

Το Παιδαγωγικό Πλαίσιο αποτελείται από τους ακόλουθους τρεις πυλώνες:
- Καθοδηγούμενη Μάθηση και Ψηφιακό, Πολυμεσικό, Διαδραστικό Εκπαιδευτικό Υλικό
- Δυναμική διαδικτυακή αλληλεπίδραση, συνεργασία και επικοινωνία
- Αξιολόγηση

Καθοδηγούμενη Μάθηση και Ψηφιακό, Πολυμεσικό, Διαδραστικό Εκπαιδευτικό Υλικό
Στόχος των δραστηριοτήτων της καθοδηγούμενης μάθησης είναι να εισαγάγει και να εξηγήσει τις βασικές έννοιες για κάθε μάθημα. Οι δραστηριότητες αυτές έχουν ως στόχο να συμμετάσχουν οι φοιτητές/τριες στη μελέτη, ανάγνωση, παρακολούθηση ή ακρόαση περιεχομένου σχετικού με το κάθε μάθημα. Το περιεχόμενο αυτό περιλαμβάνει ηλεκτρονικά βιβλία, διδακτικά εγχειρίδια, βιβλία, κεφάλαια τόμων, άρθρα σε επιστημονικά ή άλλα περιοδικά, εκπαιδευτικό υλικό ανοικτής πρόσβασης, σημειώσεις, αναγνώσεις από ποικίλες πηγές, ψηφιακή βιβλιογραφία, links, open access resources (OERs), eBooks, κ.λπ. Η υποχρεωτική βιβλιογραφία θα πρέπει να είναι διαθέσιμη μέσω της Ηλεκτρονικής Πλατφόρμας (νοουμένου ότι τηρούνται οι αρχές για τα πνευματικά δικαιώματα) και όπου υπάρχει ανάγκη για αγορά/δανεισμό βιβλίων από τους/τις φοιτητές/τριες, αυτό γίνεται με φειδώ.
Εκτός από τα πιο πάνω, δίνεται στους/στις φοιτητές/τριες εκπαιδευτικό περιεχόμενο, ή διαφορετικά ψηφιακό/πολυμεσικό/διαδραστικό υλικό το οποίο περιλαμβάνει διαφόρων μορφών παρουσιάσεις: απλές, με σημειώσεις, αφηγηματικές παρουσιάσεις, βιντεομαθήματα, διαδραστικές παρουσιάσεις και διαδραστικά βίντεο, ηχητικά αρχεία, προσομοιώσεις, εικονικά περιβάλλοντα μάθησης, διαδραστικά εκπαιδευτικά παιχνίδια, διαδραστικά σενάρια για λύση προβλήματος, podcasts, ή άλλες πηγές πολυμέσων για την παράδοση υλικού (π.χ. βίντεο, tutorials).
Επίσης, στο ψηφιακό/πολυμεσικό υλικό ανήκουν και οι καταγραφές (recordings) των τηλεσυναντήσεων και τηλεδιαλέξεων που πραγματοποιούνται μέσω της Ηλεκτρονικής Πλατφόρμας LMS ή/και άλλα εκπαιδευτικά βίντεο, που ετοιμάζει το διδακτικό προσωπικό της Θεματικής Ενότητας. Το περιεχόμενο που περιλαμβάνεται σε ένα μάθημα είναι πλούσιο και σύγχρονο, δεδομένου ότι παρακολουθείται και επανεξετάζεται συνεχώς από τους/τις δημιουργούς.
Τα περιεχόμενα της καθοδηγούμενης μάθησης διαχωρίζονται σε «υποχρεωτικά», αυτά δηλαδή που πρέπει να μελετηθούν από τους/τις φοιτητές/τριες ή «συμπληρωματικά/προαιρετικά», αυτά τα οποία μπορούν να μελετηθούν σε εθελοντική βάση από φοιτητές/τριες που επιθυμούν να εμβαθύνουν στις θεματικές ενότητες του μαθήματος. Η συμπληρωματική/προαιρετική βιβλιογραφία δεν αποτελεί αντικείμενο μελέτης για τις εξετάσεις της Θεματικής Ενότητας. Τα μαθήματα όμως σχεδιάζονται προσεκτικά με σκοπό την ενθάρρυνση και την παρακίνηση των φοιτητών/τριών για ανεξάρτητη μελέτη.

Δυναμική Διαδικτυακή Αλληλεπίδραση, Επικοινωνία και Συνεργασία
Οι εβδομαδιαίες δραστηριότητες της δυναμικής διαδικτυακής αλληλεπίδρασης, επικοινωνίας και συνεργασίας έχουν σχεδιαστεί με τέτοιο τρόπο, ώστε να παρέχουν στους/στις φοιτητές/τριες ευκαιρίες να συζητήσουν, να αλληλεπιδράσουν, να ανταλλάξουν απόψεις, να προβούν σε κριτική, και να εξετάσουν την κατανόησή τους στις βασικές έννοιες που παρουσιάστηκαν κατά την παράδοση ενός μαθήματος, όπως επίσης και να συνεργαστούν για ανάπτυξη υλικού/εργασιών. Δεν συμβάλλουν όλες άμεσα στην αξιολόγηση.
Οι εξ αποστάσεως διδάσκοντες/ουσες ενθαρρύνονται να χρησιμοποιούν εργαλεία που βρίσκονται στην πλατφόρμα (π.χ. zoom για τηλεδιασκέψεις, φόρουμ συζητήσεων, chat rooms, wikis) καθώς και εργαλεία εκτός της πλατφόρμας (π.χ. ιστολόγια, διαδικτυακά έγγραφα, διαδικτυακοί τοίχοι, wikis). Οι δραστηριότητες αυτές επιτρέπουν στους/στις διδασκόμενους/ες να χτίζουν και να συμμετέχουν σε διαδικτυακές μαθησιακές κοινότητες.

Μέθοδοι Αξιολόγησης
Η μέθοδος αξιολόγησης της απόδοσης των φοιτητών/τριών για κάθε μάθημα, καθώς και η σημασία των διαφορετικών μεθόδων αξιολόγησης για τον υπολογισμό των τελικών βαθμών καθορίζονται στο διάγραμμα του μαθήματος (syllabus) το οποίο δίνεται από τον/τη διδάσκοντα/ουσα κατά τη διάρκεια της εβδομάδας προσαρμογής (Εβδομάδα 0). Σε κάθε μάθημα, υπάρχουν οι ακόλουθες τρεις μέθοδοι αξιολόγησης: 1) Τελική αξιολόγηση, 2) Αναδιαμορφωτική /Συνεχής αξιολόγηση και 3) Αυτοαξιολόγηση.

1. Τελική αξιολόγηση
Η τελική αξιολόγηση είναι υποχρεωτική για όλα τα μαθήματα εξ αποστάσεως μάθησης και έχει τουλάχιστον 50% βαρύτητα. Η τελική αξιολόγηση βασίζεται στην τελική εξέταση. Η επανάληψη για τις τελικές εξετάσεις πραγματοποιείται την τελευταία εβδομάδα του εξαμήνου (13η βδομάδα) κυρίως μέσω τηλεδιάσκεψης, αλλά και σημειώσεων επανάληψης (revision handouts).

2. Συνεχής αξιολόγηση
Στη συνεχή αξιολόγηση, μπορεί να χρησιμοποιηθεί οποιαδήποτε πρακτική, προκειμένου να εξαχθούν, να ερμηνευθούν και να χρησιμοποιηθούν τα «στοιχεία» για την απόδοση κάθε φοιτητή/τριας. Η μέθοδος αξιολόγησης μπορεί να περιλαμβάνει εργασίες (assignments), quizzes, ενδιάμεσες εξετάσεις (midterms), ερευνητικές εκθέσεις (research reports), προσομοιώσεις (simulations), διαδραστικά σενάρια για λύση προβλήματος (problem solving learning scenarios), εικονικά περιβάλλοντα (virtual environments), εκπαιδευτικά διαδραστικά παιχνίδια, μελέτες περίπτωσης (case studies), ρόλοι (role playing), διαδικτυακές παρουσιάσεις, ανάπτυξη wikis, e-portfolios, συμμετοχή σε φόρουμ συζητήσεων, άλλες μορφές συμμετοχής στην ηλεκτρονική πλατφόρμα μάθησης. Η μορφή συνεχούς αξιολόγησης και η βαρύτητα της αξιολόγησης καθορίζονται από τον/τη διδάσκοντα/ουσα στο διάγραμμα του μαθήματος (syllabus).

3. Αυτοαξιολόγηση
Η αυτοαξιολόγηση δεν γίνεται με σκοπό τη βαθμολόγηση των φοιτητών/τριών, αλλά έχει ως στόχο να τους/τις βοηθήσει να αντιληφθούν και να βελτιώσουν το επίπεδο των γνώσεων και των δεξιοτήτων τους. Η αυτοαξιολόγηση επιτυγχάνεται μέσω μιας ποικιλίας εβδομαδιαίων δραστηριοτήτων, όπως διαδικτυακό κουίζ, διαδικτυακές ασκήσεις πολλαπλής επιλογής, δοκίμια και στοχαστικά ημερολόγια και λίστες ελέγχου οι οποίες δίνονται στους/στις φοιτητές/τριες με την ολοκλήρωση κάθε ενότητας/κεφαλαίου.

Τρόπος Διδασκαλίας
Ο τρόπος διδασκαλίας σε διαδικτυακό περιβάλλον προϋποθέτει την αξιοποίηση των δυνατοτήτων και μεθοδολογιών που παρέχονται από τις νέες εκπαιδευτικές τεχνολογίες αλλά και των σύγχρονων και ασύγχρονων μέσων επικοινωνίας. Είναι απαραίτητο να είναι σαφής η στήριξη και υποστήριξη που παρέχεται σε κάθε φοιτητή/τρια αλλά και η χρήση των μέσων και εργαλείων που θα αξιοποιήσει κατά τη διάρκεια της εξ αποστάσεως διδασκαλίας του. Επιπλέον, είναι μείζονος σημασίας η προώθηση μέσω της διδασκαλίας, της διαδραστικότητας και της ενεργού συμμετοχής των φοιτητών/τριών στη μαθησιακή διαδικασία όπως και η αξιοποίηση του πολυμεσικού υλικού, που είναι εύκολα προσβάσιμο και προσαρμοσμένο στις ανάγκες των εξ αποστάσεως φοιτητών/τριών.

Επικοινωνία
1. Ασύγχρονη Επικοινωνία
Aσύγχρονη επικοινωνία ορίζεται ως η επικοινωνία που δεν επηρεάζεται από την παράμετρο του χρόνου. Έτσι λαμβάνει χώρα ανά πάσα στιγμή. Η έγκυρη και συνεχής ασύγχρονη επικοινωνία και αλληλεπίδραση με τους/τις εξ αποστάσεως φοιτητές/τριες είναι σημαντική για την επιτυχία του προγράμματος. Η ασύγχρονη επικοινωνία και αλληλεπίδραση επικεντρώνεται στην περαιτέρω συζήτηση των υπό διερεύνηση εννοιών, στην καλύτερη κατανόηση του περιεχομένου του μαθήματος, στην ανταλλαγή και συζήτηση ιδεών και απόψεων, στη λήψη ανατροφοδότησης, στην απάντηση ερωτήσεων, στην εκπόνηση εργασιών, κ.λπ.
Η ασύγχρονη επικοινωνία και αλληλεπίδραση επιτυγχάνεται μέσω των ακόλουθων εργαλείων: chat rooms, φόρουμ συζητήσεων μέσω αναρτήσεων, blogs, online εγγράφων (π.χ. google docs), wikis, ψηφιακών διαδραστικών πινάκων, e-mail και οποιουδήποτε άλλου συνεργατικού ψηφιακού εργαλείου.

2. Σύγχρονη Επικοινωνία
Σύγχρονη επικοινωνία ορίζεται η επικοινωνία που λαμβάνει χώρα σε πραγματικό χρόνο και όταν ο/η διδάσκοντας/ουσα βρίσκεται στο ίδιο διαδικτυακό περιβάλλον με τους/τις φοιτητές/τριες και μπορεί να επικοινωνήσει την ίδια στιγμή. Η οργάνωση των σύγχρονων συνεδριάσεων επικοινωνίας είναι υποχρεωτική ευθύνη των διδασκόντων/ουσών, αναμένεται να πραγματοποιούνται μόνο μέσω της προσφερόμενης πλατφόρμας (και του ενσωματωμένου εργαλείου ΖΟΟΜ) και πρέπει να είναι διαθέσιμες στους/στις φοιτητές/τριες για ασύγχρονη παρακολούθηση αργότερα (βιντεογραφημένες τηλεδιασκέψεις). Μέσω της σύγχρονης επικοινωνίας, υπάρχει η δυνατότητα για: παράδοση μαθημάτων (διδασκαλία εννοιών και περιεχομένου), απάντηση στα ερωτήματα φοιτητών/τριών, παροχή ανατροφοδότησης, συζήτηση, ανταλλαγή ιδεών/απόψεων, εργασία σε ομάδες, κ.λπ. Ο/η διδάσκοντας/ουσα υποχρεούται να πραγματοποιήσει κατ’ ελάχιστο 9-10 ώρες σύγχρονης επικοινωνίας κατά τη διάρκεια του εξαμήνου.
Ιδανικά, οι φοιτητές/τριες πρέπει να ενημερώνονται για το πότε θα λάβει χώρα η οργανωμένη σύγχρονη τηλεδιάσκεψη, από την αρχή του εξαμήνου (μέσω του διαγράμματος του μαθήματος) αλλά αν κάτι τέτοιο δεν είναι εφικτό, ο χρόνος πραγματοποίησης της συνεδρίας πρέπει να ανακοινώνεται στην πλατφόρμα LMS τουλάχιστον μια εβδομάδα πριν.

Επικοινωνία με τους/τις διδάσκοντες/ουσες ή/και τον/τη Συντονιστή/τρια του Προγράμματος: Οι φοιτητές/τριες μπορούν να επικοινωνήσουν με τους/τις διδάσκοντές/ουσες τους μέσω ηλεκτρονικού ταχυδρομείου αλλά και μέσω της ηλεκτρονικής πλατφόρμας. Επιπλέον, οι φοιτητές/τριες μπορούν να επικοινωνούν με τους/τις συμφοιτητές/τριες τους μέσω ηλεκτρονικού ταχυδρομείου και των φόρουμ επίλυσης ερωτήσεων/αποριών.