Στα 120 χρόνια ιστορίας των βραβείων Νόμπελ στην ιατρική, τη φυσική και τη χημεία, τα βραβεία απονεμήθηκαν 599 φορές σε άνδρες και 23 φορές σε γυναίκες. Μόνο 22 γυναίκες έχουν κερδίσει Νόμπελ σε αυτούς τους τομείς αφού η Μαρί Κιουρί το κέρδισε δύο φορές, μία φορά στη φυσική και μία φορά στη χημεία. Σήμερα, μόνο το 30% όλων των ερευνητών του κόσμου είναι γυναίκες.
Στις 11 Φεβρουαρίου, τα Ηνωμένα Έθνη γιορτάζουν τη Διεθνή Ημέρα για τις Γυναίκες και τα Κορίτσια στην Επιστήμη. Ο οργανισμός υποστηρίζει ότι η γεφύρωση του χάσματος των φύλων στην επιστήμη είναι ζωτικής σημασίας για την επίτευξη των διεθνώς συμφωνημένων αναπτυξιακών στόχων.
Τα τελευταία χρόνια η παγκόσμια κοινότητα καταβάλλει μεγάλη προσπάθεια να ενθαρρύνει κορίτσια και γυναίκες να εμπλακούν στην επιστήμη, και συγκεκριμένα στις Φυσικές Επιστήμες, την Τεχνολογία, τη Μηχανική και τα Μαθηματικά (STEM). Ωστόσο, η συμμετοχή γυναικών σε αυτούς τους τομείς παραμένει δυσανάλογη.
Τέτοιες τεράστιες διαφορές και τόσο βαθιά ανισότητα, δεν προκύπτουν τυχαία. Πάρα πολλά κορίτσια περιορίζονται από διακρίσεις, προκαταλήψεις, κοινωνικούς κανόνες και προσδοκίες που υπάρχουν σε οικογενειακό, σε σχολικό και σε κοινωνικό επίπεδο που επηρεάζουν τις επιλογές τους σε σχέση με τους τομείς που ακολουθούν στο σχολείο αλλά και μετά στις σπουδές.
Όταν ένα κορίτσι επιλέγει μαθήματα στο σχολείο πολλές φορές επηρεάζεται από προκαταλήψεις και στερεότυπα, που τείνουν να θεωρούν ότι τα επιστημονικά μαθήματα και επαγγέλματα είναι αρσενικής φύσης. Για παράδειγμα, θεωρείται ότι η πρακτική σκέψη είναι έμφυτη στα αγόρια. Όλα αυτά επηρεάζουν τις επιλογές των κοριτσιών και στις σπουδές τους. Σύμφωνα με έρευνες, τα κορίτσια διστάζουν να επιλέξουν αντικείμενα σπουδών που σχετίζονται με την επιστήμη και την τεχνολογία, ακόμα και όταν έχουν εξαιρετική απόδοση στα σχετικά μαθήματα.Αλλά, ακόμη κι αν επιλέξουν να σπουδάσουν ένα σχετικό αντικείμενο, οι περισσότερες γυναίκες δεν έχουν κίνητρα για να ακολουθήσουν μια επαγγελματική σταδιοδρομία σε αυτούς τους τομείς. Πολλές φορές φοβούνται ότι σε ένα ανδροκρατούμενο επαγγελματικό χώρο δεν θα ληφθούν σοβαρά υπόψη ή ότι θα έχουν να αντιμετωπίσουν ένα σεξιστικό εργασιακό περιβάλλον. Συχνά λόγω των ανισοτήτων που υπάρχουν, νιώθουν ότι δεν θα έχουν τις ίδιες ευκαιρίες ανέλιξης με τους άντρες συναδέλφους τους ή ότι θα αμείβονται λιγότερο από αυτούς.
Τα στοιχεία «μιλούν» από μόνα τους.
Γιατί είναι σημαντικό να εκπροσωπούνται οι γυναίκες σε αυτούς τους τομείς;
«Για να ανταποκριθούμε στις προκλήσεις του 21ου αιώνα, πρέπει να εκμεταλλευτούμε το πλήρες δυναμικό μας. Αυτό απαιτεί την εξάλειψη των στερεοτύπων φύλου»
Antόnio Guterres, Γεν. Γραμματέας του ΟΗΕ
Χρειάζεται ίση εκπροσώπηση των φύλων για να αντιμετωπιστούν οι προκλήσεις του κόσμου μας
Τα κορίτσια και οι γυναίκες έχουν να διαδραματίσουν ένα σημαντικό ρόλο στην εξεύρεση λύσεων που θα βελτιώσουν τη ζωή μας, γιατί φέρνουν μαζί τους διαφορετικές εμπειρίες, αντιλήψεις και ιδέες. Η ίση εκπροσώπηση των αγοριών και των κοριτσιών στους τομείς της τεχνολογίας και της μηχανικής θα συμβάλει σε έναν πιο δίκαιο, πιο ανθεκτικό και πιο βιώσιμο κόσμο αφού αυτή τη στιγμή οι λύσεις για πολλές προκλήσεις που αντιμετωπίζουμε σχεδιάζονται κυρίως από άνδρες, με αποτέλεσμα πολλά προϊόντα και τεχνολογίες να μην ανταποκρίνονται στις ανάγκες των γυναικών και των κοριτσιών. Η αποξένωση γυναικών και κοριτσιών από τη χρήση και τον σχεδιασμό τεχνολογικών εφαρμογών σημαίνει ότι αυτοί οι τομείς δεν μπορούν να αξιοποιήσουν τις προοπτικές και τις ιδέες τους για την αντιμετώπιση των παγκόσμιων προκλήσεων και την επίτευξη των στόχων βιώσιμης ανάπτυξης. Μόνο με τη διαφορετικότητα και την ποικιλομορφία μπορεί να επιτευχθεί πραγματική καινοτομία, ανάπτυξη, ευρηματικότητα και δημιουργικότητα.
Οι γυναίκες αποκλείονται από τους τομείς με τη μεγαλύτερη ανάπτυξη
Αυτή τη στιγμή, με τις τεχνολογικές αλλαγές που συμβαίνουν στον κόσμο μας, διανύουμε την τέταρτη βιομηχανική επανάσταση. Τα επαγγέλματα στους τομείς της τεχνολογίας, των επιστημών και της μηχανικής παρουσιάζουν εξαιρετικές προοπτικές απασχόλησης με ελκυστικά πακέτα αποδοχών. Αντίθετα, πολλά επαγγέλματα τα οποία παραδοσιακά έκαναν γυναίκες τείνουν να είναι λιγότερο καλά αμειβόμενα, οπότε γυναίκες σε όλο τον κόσμο βρίσκονται σε δυσμενέστερη θέση από τους άνδρες. Μέχρι το 2030 αναμένεται ότι μεταξύ 40 εκατομμυρίων και 160 εκατομμυρίων γυναικών θα χρειαστεί να αλλάξουν επαγγέλματα και να μεταφερθούν σε πιο εξειδικευμένους ρόλους που απαιτούν πιο πολύπλοκες ψηφιακές, γνωστικές, κοινωνικές και συναισθηματικές δεξιότητες. Εάν οι γυναίκες δεν μπορέσουν να κάνουν αυτή τη μετάβαση, θα χάσουν την πρόσβαση τους σε ακόμα περισσότερες και καλύτερες αμειβόμενες ευκαιρίες εργασίας που μπορούν να τους προσφέρουν σημαντικές προοπτικές και μεγαλύτερη οικονομική ανεξαρτησία.
Οι τομείς αυτοί χρειάζονται και τις γυναίκες για να αναπτυχθούν
Η υποεκπροσώπηση των γυναικών στις Φυσικές Επιστήμες, την Τεχνολογία, τη Μηχανική και τα Μαθηματικά (STEM) σημαίνει απώλεια ταλαντούχου ανθρώπινου δυναμικού για τους τομείς αυτούς, που αναμφίβολα το έχουν ανάγκη για να καλύψουν τις όλο και αυξανόμενες θέσεις εργασίας. Η μείωση του χάσματος μεταξύ των φύλων θα έχει ως αποτέλεσμα υψηλότερη παραγωγικότητα και αυξημένη δραστηριότητα στην αγορά εργασίας. Αυτό θα συμβάλει στην οικονομική ανάπτυξη και ευημερία. Σύμφωνα με το Ευρωπαϊκό Ινστιτούτο για την Ισότητα των Φύλων, η αύξηση του ποσοστού των γυναικών που ακολουθούν σπουδές στους τομείς αυτούς αναμένεται να οδηγήσει σε βελτίωση του ΑΕΠ της ΕΕ κατά 610-820 δισ. ευρώ το 2050.
Αναπόσπαστο μέρος της ταυτότητας και της λειτουργίας του Πανεπιστημίου Frederick είναι η στρατηγική του σε σχέση με τη βιώσιμη ανάπτυξη. Οι Στόχοι Βιώσιμης Ανάπτυξης των Ηνωμένων Εθνών είναι το μονοπάτι που θα μας οδηγήσει σε ένα υγιή πλανήτη και ένα κόσμο δικαιότερο, πιο ειρηνικό, με υγεία, ασφάλεια και ευημερία. Αυτό δεν μπορεί να επιτευχθεί χωρίς τη χειραφέτηση των γυναικών. Οπότε μέρος της πολιτικής μας είναι η διαχρονική προώθηση της ισότητας των φύλων και η ενδυνάμωση όλων των γυναικών και των κοριτσιών ώστε να μπορούν να αντιμετωπίσουν τις σύγχρονες προκλήσεις και να γίνουν η αλλαγή που ο κόσμος μας χρειάζεται.
Η ενθάρρυνση περισσότερων κοριτσιών να επιλέξουν σπουδές και επαγγελματική σταδιοδρομία στη Μηχανική και την Τεχνολογία εντάσσεται σε αυτό το πλαίσιο.
Πιστεύουμε ότι οι γυναίκες έχουν πολλά να προσφέρουν σε αυτούς τους τομείς. Είναι κινητήριος δύναμη για την ανάπτυξη και την πρόοδό τους. Πιστεύουμε επίσης ότι μόνο με τη διαφορετικότητα μπορεί να επιτευχθεί πραγματική καινοτομία, ανάπτυξη, ευρηματικότητα και δημιουργικότητα. Πιστεύουμε, τέλος, ότι κάθε κορίτσι πρέπει να μπορεί να επιλέγει ελεύθερα μαθήματα, κλάδο και κατεύθυνση σπουδών, χωρίς να επηρεάζεται από στερεότυπα, προκαταλήψεις και λανθασμένες αντιλήψεις.
Γι’ αυτό υλοποιούμε μακροπρόθεσμη εκστρατεία διαφώτισης των κοριτσιών από νεαρή ηλικία για τις προοπτικές των τομέων αυτών ώστε να μειωθεί το φυλετικό χάσμα και στα σχετικά προγράμματα σπουδών αλλά και στον επαγγελματικό στίβο.
Ενώνουμε δυνάμεις με πετυχημένες γυναίκες στους τομείς αυτούς, που μπορούν να αποτελέσουν πηγή έμπνευσης για τα κορίτσια όλων των ηλικιών. Προγραμματίζουμε, παράλληλα, σειρά βιωματικών εργαστηρίων και διαδραστικών εκδηλώσεων, ώστε να φέρουμε τις μαθήτριες σχολείων δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης σε επαφή με τους τομείς αυτούς και να τους δώσουμε τις δεξιότητες και την αυτοπεποίθηση ώστε να πετύχουν. Τέλος, υποδεχόμαστε όλα τα κορίτσια που θα επιλέξουν πρόγραμμα σπουδών στην Πολυτεχνική Σχολή μας με ένα γενναιόδωρο πρόγραμμα υποτροφιών.
«To 2018 δημιουργήσαμε με την ομάδα μου, Shelvino, ένα καινοτόμο σύστημα για βιβλιοθήκες και πήραμε τη 2η θέση στο Ψηφιακό Πρωτάθλημα Κύπρου. Ένα από τα έπαθλα ήταν υποτροφία σε κλάδους Τεχνολογίας και Πληροφορικής. Τελειώνοντας Ευρωπαϊκές Σπουδές, δεν περίμενα ότι θα έχω την ευκαιρία να ακολουθήσω σπουδές σε επιστημονικό κλάδο. Πήρα το θάρρος να ρωτήσω εάν με τις λίγες γνώσεις μου μπορώ να τα καταφέρω στον τομέα της Τεχνολογίας και σήμερα μπορώ να πω πως το Master in Web and Smart Systems στο Πανεπιστήμιο Frederick ήταν μια από τις καλύτερες μου επιλογές! Χαίρομαι που δεν με κράτησε πίσω ο φόβος να δοκιμάσω κάτι ξεχωριστό. Στην ηλικία των 15-16, πίστευα ότι πρέπει να επιλέγω τα εύκολα. Ούτε άκουγα ποτέ ενθαρρυντικά λόγια για να ακολουθήσω κάτι ξεχωριστό από τα συνηθισμένα. Σήμερα απέδειξα στον εαυτό μου ότι μπορεί να κάνει αυτό που πάντα ήθελε! Μπορείς!»
Κάτια Κυριακούδη, Φοιτήτρια Web and Smart Systems
«To 2018 δημιουργήσαμε με την ομάδα μου, Shelvino, ένα καινοτόμο σύστημα για βιβλιοθήκες και πήραμε τη 2η θέση στο Ψηφιακό Πρωτάθλημα Κύπρου. Ένα από τα έπαθλα ήταν υποτροφία σε κλάδους Τεχνολογίας και Πληροφορικής. Τελειώνοντας Ευρωπαϊκές Σπουδές, δεν περίμενα ότι θα έχω την ευκαιρία να ακολουθήσω σπουδές σε επιστημονικό κλάδο. Πήρα το θάρρος να ρωτήσω εάν με τις λίγες γνώσεις μου μπορώ να τα καταφέρω στον τομέα της Τεχνολογίας και σήμερα μπορώ να πω πως το Master in Web and Smart Systems στο Πανεπιστήμιο Frederick ήταν μια από τις καλύτερες μου επιλογές! Χαίρομαι που δεν με κράτησε πίσω ο φόβος να δοκιμάσω κάτι ξεχωριστό. Στην ηλικία των 15-16, πίστευα ότι πρέπει να επιλέγω τα εύκολα. Ούτε άκουγα ποτέ ενθαρρυντικά λόγια για να ακολουθήσω κάτι ξεχωριστό από τα συνηθισμένα. Σήμερα απέδειξα στον εαυτό μου ότι μπορεί να κάνει αυτό που πάντα ήθελε! Μπορείς!»
Κάτια Κυριακούδη, Φοιτήτρια Web and Smart Systems
«Ο κλάδος μας έχει πολύ διάβασμα αλλά όταν υπάρχει θέληση, τα πάντα μπορούν να συμβούν! Βοηθούσαν πολύ σ’ αυτό οι καθηγητές μας στο Πανεπιστήμιο. Ήταν πάντα δίπλα μας. Επιπλέον, το ότι είχα γυναίκα καθηγήτρια, με επηρέασε θετικά γιατί είχα μπροστά μου το παράδειγμα μιας πετυχημένης ακαδημαϊκής καριέρας στην Πληροφορική. Πολύ σημαντικό στο πλαίσιο των σπουδών μας ήταν η δυνατότητα που είχαμε να εφαρμόσουμε την Πληροφορική σε άλλους τομείς όπως η βιοϊατρική. Αναπτύξαμε και εφαρμόσαμε ένα σύστημα για τη διάσωση ναυαγών στη θάλασσα. Αυτό ήταν συναρπαστικό»
Ακινδύνη Μιχαήλ, Web Developer
«Για να είσαι σε θέση να επιλύεις προβλήματα, χρειάζεται να διαθέτεις ένα συγκεκριμένο δομημένο τρόπο σκέψης. Μέσα από την αρχιτεκτονική σκέψη, η διαδικασία μπορεί να είναι δημιουργική και ψυχαγωγική παράλληλα. Είναι αυτό τον δημιουργικό τρόπο σκέψης που μου έμαθαν οι καθηγητές μου στο Πανεπιστήμιο Frederick. Απαιτητικοί αλλά και φιλικοί, μας βοηθούν, μας κρίνουν και σπρώχνουν τα όριά μας ώστε να επιτύχουμε τους στόχους μας. Αυτή είναι η Αρχιτεκτονική του Πανεπιστημίου Frederick.
Μαρία Εγγλέζου, Φοιτήτρια Αρχιτεκτονικής
«Για να είσαι σε θέση να επιλύεις προβλήματα, χρειάζεται να διαθέτεις ένα συγκεκριμένο δομημένο τρόπο σκέψης. Μέσα από την αρχιτεκτονική σκέψη, η διαδικασία μπορεί να είναι δημιουργική και ψυχαγωγική παράλληλα. Είναι αυτό τον δημιουργικό τρόπο σκέψης που μου έμαθαν οι καθηγητές μου στο Πανεπιστήμιο Frederick. Απαιτητικοί αλλά και φιλικοί, μας βοηθούν, μας κρίνουν και σπρώχνουν τα όριά μας ώστε να επιτύχουμε τους στόχους μας. Αυτή είναι η Αρχιτεκτονική του Πανεπιστημίου Frederick»
Μαρία Εγγλέζου, Φοιτήτρια Αρχιτεκτονικής
«Όταν πήρα την απόφαση να σπουδάσω πολιτικός μηχανικός, ο πατέρας μου έκανε ένα εξάμηνο να το αποδεχτεί στο μυαλό του. Στη δική του λογική, το επάγγελμα ήταν «αντρικό» και ανησυχούσε κατά πόσο θα μπορούσα να εργαστώ στον χώρο. Την ανησυχία του την ένιωθα μέχρι να τελειώσω το πτυχίο μου. Ο περίγυρός μου τότε θεωρούσε πως δεν ήταν επάγγελμα που άρμοζε σε γυναίκα και υποστήριζαν πως θα ήταν δύσκολο να ανταπεξέλθω στο ανδροκρατούμενο περιβάλλον του. Αρχικά είχα όντως αντιμετωπίσει διακρίσεις στη δουλειά μου λόγω φύλου αλλά και λόγω ηλικίας. Ήμουν μία πτυχιούχος που βρέθηκε μέσα στα χώματα και τα εργοτάξια, ανάμεσα σε άντρες που εργάζονταν χρόνια στον τομέα. Σήμερα εργάζομαι σε μια μεγάλη εργοληπτική εταιρεία και από τον Δεκέμβριο του 2017 είμαι Πρόεδρος του Επαρχιακού Συμβουλίου Λάρνακας-Αμμοχώστου του Συλλόγου Πολιτικών Μηχανικών Κύπρου».
Ευανθία Φράγκου, Πολιτικός Μηχανικός
